Της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου , Ιστορικού- Διεθνολόγου *
Η αντίδραση λόγω αιφνιδιασμού άργησε ένα ολόκληρο 24ωρο από την χρονική στιγμή που ο Πρόεδρος της Ρωσίας γνωστοποίησε την απόφασή του να αναγνωριστεί η αυτονομία των δύο ρωσόφωνων περιοχών.
Αποφασίστηκε η αναβολή, γιατί δεν είναι ακύρωση, της σημερινής συνάντησης Μπλίνκεν με Λαβρόφ. Και το ότι είναι λάθος να ερμηνεύεται ως ακύρωση των συνομιλιών, φαίνεται από τις λέξεις που χρησιμοποίησε ο Αμερικανός ΥπΕξ “δεν έχει κανένα νόημα η συνάντηση σε αυτό το στάδιο” (και ως εκ τούτου τίθεται το εύλογο ερώτημα, αλήθεια ποιο είναι αυτό το στάδιο και πώς ορίζεται;), αποδεικνύοντας δύο πράγματα:
- ότι τώρα η αμερικανική πλευρά, και αυτό πραγματικά αποτελεί έκπληξη, σχεδιάζει τα επόμενα βήματά της
- και το δεύτερο είναι ότι δεν έχει “σβήσει τη μηχανή της διαπραγμάτευσης” αναμένοντας δύο τινά: πώς θα κινηθεί το κινεζικό κράτος, το οποίο φυσικά και θα πρόκρινε (χθες στο ΣΑ του ΟΗΕ) την αυτοσυγκράτηση όλων των εμπλεκόμενων μερών και το δεύτερο είναι πώς ο Μακρόν θα αντιμετωπίσει την επόμενη ημέρα.
Και να πούμε κάτι : οι κυρώσεις ως κατασταλτικό μέτρο απέναντι στη Ρωσία τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την ΕΕ δεν σημαίνει αυτόματα και plan B από μέρους τους. Ως γνωστόν νομικά υφίστανται διαφόρων ειδών κυρώσεων που αποδεικνύουν το βαθμό αντίδρασης που η κάθε πλευρά θέλει να επιβάλλει. Ή πιο σωστά με έρεισμα τις κυρώσεις προσπαθεί να δημιουργήσει και την ανάλογη “ατμόσφαιρα” των προθέσεων.
Και ας μην ξεχνάμε κάτι, ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, παρά την έκτακτη χθεσινή συνεδρίαση αρκέστηκε στο να εκφράσει τη λύπη του απέναντι στα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή της Ουκρανίας, καταδικαζοντας, όπως ήταν φυσικό, τη Ρωσία που σημειωτέον ασκεί την εναλλασσόμενη Προεδρία το Φεβρουάριο και οπότε ορίζει την ατζέντα. Συγχρόνως αναφέρουν πηγές από το θεσμικό όργανο των ΗΕ, ότι δεν είναι βέβαιο “εάν έχει καταρτιστεί κάποιο σχέδιο απόφασης προκειμένου να υποβληθεί σε ψήφιση στη συνεδρίαση”, την ημερομηνία της οποίας αποφασίζει η Ρωσία.
Τώρα όσον αφορά τις υπόλοιπες κυρώσεις, αυτό που είναι αναγκαίο να δούμε όσον αφορά αυτές που επέβαλαν τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ στη Ρωσία, και ουσιαστικά να αξιολογήσουμε αν είναι μία ” βιτρίνα “που χρησιμοποιεί προληπτικά η Διεθνής Διπλωματία ή αν πραγματικά δημιουργεί τετελεσμένα με μη αναστρέψιμο αντίκτυπο, είναι να σταθούμε σε ένα σύμπλεγμα παραγόντων τόσο για το κράτος ή τον οργανισμό που θέτει τις κυρώσεις όσο και το κράτος που το αφορά και εν προκειμένω τη Ρωσία. Και επειδή αυτά όλα υπάγονται στο Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο, είναι δηλαδή αρκετά τεχνικά θέματα, θα αναφέρουμε κάποια πολύ απλοϊκά θέματα για να καταδείξουμε ότι η Ρωσία δεν έχει άμεσο πρόβλημα από τις κυρώσεις που τις επιβλήθηκαν.
Η Ρωσία αυτήν την στιγμή έχει χαμηλό εξωτερικό χρέος και υψηλή πιστοληπτική ικανότητα που αυτά τα δύο σημαίνουν ότι δεν υφίσταται θέμα πιθανότητας να πτωχεύσει, συγχρόνως δε, θεωρείται ένα αξιόπιστο κράτος για να δανειστεί (χωρίς επί της ουσίας να υφίσταται ζήτημα ποιος θα τη δανείσει), καθώς λόγω των μεγάλων εξαγωγών της σε φυσικό αέριο, καθίσταται βιώσιμο το εξωτερικό χρέος της.
Τώρα όσον αφορά το πάγωμα του Nord Stream 2 που αποφάσισε χθες η Γερμανία. Όλη αυτήν την κίνηση θα πρέπει να την αξιολογήσουμε πριν βγάλουμε τα τελικά συμπεράσματα, κατά πόσο η θέση αυτή του γερμανικού κράτους είναι μία αποφασιστική κίνηση, η οποία θα συνεχίσει να υπάρχει στο τραπέζι και μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Πάντως η κίνηση αυτή θα γυρίσει boomerang στην ΕΕ, όχι επειδή η Ρωσία θα πάψει να είναι ένας αξιόπιστος προμηθευτής, αλλά αυτή θα κρατάει το μαχαίρι και το καρπούζι.
Συγχρόνως οφείλουμε να πούμε κάτι για την Ουκρανία που εκτός των άλλων, έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα, είναι ένας τόσο αδύναμος κρίκος που είναι έτοιμος να σπάσει μόνος του, και εν πολλοίς φανερώνει γιατί χρησιμοποιείται τόσο από Δύση όσο και από Ρωσία (εκτός από τις θέσεις περί πολιτισμικών ερεισμάτων που χρησιμοποιεί το ρωσικό κράτος). Η Ουκρανία είναι η πιο ευμετάβλητη οικονομία από τα κράτη που ανήκαν στο πρώην ανατολικό μπλοκ (όλων ανεξαιρέτως των μορφωματων που ανήκαν στο πρώην σοβιετικό ομόσπονδο κράτος) και ένα από τα πιο ασταθή οικονομικά κράτη του ευρύτερου περιβάλλοντος .
Οπότε, όπως καταλαβαίνουμε, όλα τα πράγματα μεταξύ των δύο κύριων δρωντων, Ρωσίας και Δύσης (γιατί η Ουκρανία είναι το εξιλαστήριο θύμα) είναι τόσο ρευστά, που εκ των πραγμάτων, θα αναγκαστούν οι Δυτικοί και λόγω Ιράν, αλλά κυρίως Κίνας, να βρούνε τρόπο επαναπροσέγγισης με το ρωσικό κράτος. Τη δεδομένη στιγμή αυτό που ενδιαφέρει τις ΗΠΑ, είναι ότι πρέπει να αποδείξουν στην Ένωση ότι δεν έκαναν στρατηγικό λάθος με την περιοχή της Ουκρανίας. Γιατί και μετά τον πέλεκυ της AUKUS θα είναι πολλά τα σύννεφα που θα έχουν μαζευτεί ανάμεσα σε αυτούς τους δύο “συμμαχικούς” δρώντες. Και οι λέξεις κλειδιά από εδώ και πέρα είναι : Γερμανία, Γαλλία, Ιράν και κυρίως η Κίνα.
ΥΓ… Δυστυχώς, όχι μόνο θα αναγκαστούμε ως Δυτικοί να συρθούμε σε διπλωματικές διαπραγματεύσεις, αλλά εμείς οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστούμε να πάμε και με ατζέντα που θα μας ορίζει το ρώσικο κράτος. Γιατί η Ένωση έχει τεράστια επισφάλεια, παρόλο που η Ρωσία δεν θα της κλείσει ΠΟΤΈ την “κάνουλα”. Και δυστυχώς το ότι όλα αυτά γίνονται επειδή οι ΗΠΑ θέλουν να πουλήσουν το LNG τους στην ευρωπαϊκή αγορά, προκειμένου όχι τόσο το εμπορικό, κατ’ουσίαν, κέρδος, αλλά το διπλωματικό αποτύπωμα που θέλουν να αφήσουν στη γηραιά ήπειρο ότι την “εξουσιάζουν “, εκ των πραγμάτων είναι πολύ παρακινδυνευμένο, γιατί πολύ απλά σημαίνει απομόνωση της Δύσης από την ανατολική περιφέρεια.
Περισσότερα άρθρα από την Άννα Κωνσταντινίδου:
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός – Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα ΑΠΘ (Νομικής Σχολής και Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ), Εξωτερική Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και της Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)
[…] Κυρώσεις κατά της Ρωσίας: Η Δύση δεν είχε Plan B – κίνδυνο… […]