Γράφει ο Φώτης Σαραντόπουλος
109 χρόνια από την μεγάλη μάχη Κιλκίς – Λαχανά, την μάχη που άνοιξε τον δρόμο για την ήττα των Βουλγάρων στον 2ο Βαλκανικό Πόλεμο, είναι καιρός να εξετάσουμε ένα θέμα:
Ήταν επίθεση κατά μέτωπο, όπως γράφουν πολλοί;
Εγώ θεωρώ πως ΟΧΙ.
Θεωρώ ότι είχε όλα τα χαρακτηριστικά μίας καλά σχεδιασμένης μάχης.
- Προηγήθηκε ευρεία παραπλάνηση, από τον καιρό της ειρήνης, με αποτέλεσμα οι Βούλγαροι να περιμένουν επίθεση από Παγγαίο μέχρι Καβάλα, και να έχουν διασπάσει τις δυνάμεις τους.
- Οι πιο επίλεκτες μονάδες μας ήταν στα άκρα:
– Στο αριστερό, η έμπειρη 3η Μεραρχία και η επίλεκτη 10η, με 3 συντάγματα Ευζώνων. Μεραρχία Ειδικών Δυνάμεων θα την ονομάζαμε σήμερα. Και η μοναδική μας Ταξιαρχία Ιππικού.
– Στο δεξιό, η έμπειρη 1η Μεραρχία και η 6η, με το καλύτερο Σύνταγμα Ευζώνων (το 1ο) και 2 Πεζικού.
Και πιο δεξιά ακόμη, η 7η Μεραρχία, με εντολή να προελάσει προς τη Νιγρίτα και από κει προς τη γέφυρα του Στρυμόνα κοντά στο Στρυμονικό.
-Στο κέντρο, με αποστολή την αγκίστρωση των δυνάμεων του εχθρού στο Κιλκίς, η 2η, 4η και 5η Μεραρχία. Μόνο …
Το αποτέλεσμα κρίθηκε από την προέλαση του αριστερού, που κυρίευσε τον σιδηροδρομικό κόμβο της Δοϊράνης. Με αποτέλεσμα οι Βούλγαροι να εγκαταλείψουν το Κιλκίς για να μην κυκλωθούν.
Και αν η 6η ή η 7η Μεραρχία είχαν πάρει τις γέφυρες του Στρυμόνα, θα συλλαμβάνονταν και πολλές χιλιάδες αχμαλώτων.
Κάποιοι μελετητές, προσπαθώντας να βρουν σφάλματα, αναφέρουν και τον μη χωρισμό της Στρατιάς σε Σώματα Στρατού.
Αγνοούν ότι η Στρατιά αυτή, 8 μήνες πριν είχε μόνο 4 Μεραρχίες. Και φυσικά με 4 Μεραρχίες δεν έχεις έμπειρους Σωματάρχες ούτε πρακτική δυνατότητα για χωρισμό σε ΣΣ.
Αλλά, πολύ περισσότερο, υποτιμούν το ότι κάθε Μεραρχία είχε σαφείς εντολές από πριν, που ανανενώνονταν καθημερινά.
Όσο για τις βαριές απώλειες, δυστυχώς οι Βούλγαροι δεν ήταν Τούρκοι. Ήταν πολύ καλύτερα οργανωμένοι, εξοπλισμένοι και προετοιμασμένοι. Αλλά και πολύ πιο σκληροί και αποφασισμένοι.
Ο ψυχολογικός απόηχος της μάχης ήταν τεράστιος.
Η μάχη Κιλκὶς – Λαχανά, η πρώτη από μία μεγάλη σειρά μαχών μεταξύ των πρώην συμμάχων, λειτούργησε ως καταλύτης των παραπέρα εξελίξεων.
Διότι επέφερε καίριο πλήγμα στον Βουλγαρικό Στρατό, τόσο σε επίπεδο μαχητικό, όσο και στον ψυχολογικό τομέα, γκρεμίζοντας την Βουλγαρική προπαγάνδα για την αξία του Στρατού τους και αναδεικνύοντας τη γενναιότητα και την αυτοθυσία του Έλληνα Στρατιώτη. Που, με «ιερή τρέλα», έπεφτε κυριολεκτικά πάνω στα εχθρικά πολυβόλα, χωρὶς κανέναν ενδοιασμό, σπέρνοντας τον πανικό στους εχθρούς, που εγκατέλειπαν τις θέσεις τους και έφευγαν κυνηγημένοι και ταπεινωμένοι.
Όπως ομολόγησε αργότερα ο Βούλγαρος Ταγματάρχης Ηλίεφ:
«Ο Στρατός μας δεν άντεξε τις φοβερές εφόδους σας.
Στο Κιλκὶς, την ορμή σας την εξηγήσαμε ως δείγμα έσχατης απελπισίας. Μόνο μανιακοί, μεθυσμένοι ή απελπισμένοι θα έκαναν τέτοιες επιθέσεις, ακάλυπτοι και αποδεκατιζόμενοι, εναντίον των πυροβολείων.
Αλλά μετά πεισθήκαμε ότι οι θυελλώδεις έφοδοί σας, δεν ήταν αποτέλεσμα παραλογισμού ή απελπισίας, αλλά ανάγονται σε ένα σύστημα ιδιαίτερο, σ’ εκείνη την άγραφη τακτική του Στρατού σας που είναι σύμφωνη προς την εθνική ιδιοσυγκρασία σας».
Από τη μάχη αυτή και μετά, οι Βούλγαροι ήταν σε διαρκή υποχώρηση.
Περισσότερα άρθρα από το Φώτη Σαραντόπουλο:
ΑΠΟΨΕΙΣ – ΑΠΟΨΕΙΣ ΦΩΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
