Το ΝΑΤΟ, παρά τις όποιες αντιθέσεις και πισωγυρίσματα μπορούν να προέλθουν από τη στάση του προέδρου Τράμπ, αποτελεί τη σημαντικότερη προτεραιότητα των ΗΠΑ στη χάραξη αμυντικής πολιτικής. Η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ πέρα από την πιθανολογούμενη αναβάθμιση των F-16, είχε κι άλλες προεκτάσεις.
Μια από αυτές ήταν και η ανίχνευση των προθέσεων της Ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με τη χρήση εθνικού εδάφους για αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές δομές που πρόκειται να αναπτυχθούν στην Ευρώπη. Η Σούδα, το Αγρίνιο, η Λάρισα κι η Αλεξανδρούπολη είναι σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού τα σημεία που ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ. Κάθε μία για άλλο λόγο και με άλλο σκοπό.
Αν το δούμε κι αυτό, δηλαδή την πρώτη αριστερή κυβέρνηση να αποδέχεται νέες Αμρικανικές και ΝΑΤΟϊκές βάσεις, τότε πραγματικά ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει μεταλλαχθεί πλήρως. Μια πιθανή τέτοια εξέλιξη, πέρα από τις επενδύσεις που θα γίνουν αλλά και από τις θέσεις εργασίας που θ’ ανοίξουν, δίνει και μια άλλη προοπτική στη χώρα, αλλά εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους.
Δεν είναι σίγουρο πως οι ιδεοληπτικές τάσεις φορέων, κομμάτων αλλά και κρίσιμων “συλλογικοτήτων” τρομοκρατικής υφής θα είναι αποδεκτές σε μια χώρα που έχει καταστραφεί οικονομικά αλλά πρόκειται να φιλοξενήσει τέτοιες δομές. Αν και η εθνική ανεξαρτησία είναι ελαφρώς “πληγωμένη” λόγω της τρόικας και των θεσμών, εντούτοις υπάρχει σε κάποιο βαθμό.
Μια επιλογή για την ανάπτυξη στον Ελλαδικό χώρο μεγάλων δομών από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ απαιτεί εσωτερικές ισορροπίες και μεγάλη πολιτική σταθερότητα. Κι εδώ μπαίνει το κρίσιμο ερώτημα: Ποιος πολιτικός φορέας μπορεί να την εγγυηθεί αυτή; Η απάντηση είναι κανείς και το γνωρίζουν πολλοί αυτό.
Μήπως λοιπόν στα σχέδια και των ΗΠΑ αλλά και του ΝΑΤΟ υπάρχει κι άλλη διάσταση; Και για να τα λέμε τσεκουράτα, μήπως υπάρχει πρόθεση για “βελτιστοποίηση” του πολιτικού σκηνικού και διαφοροποίηση της κατάστασης; Επειδή η εποχή της αδιάκριτης παρέμβασης στα εσωτερικά μιας χώρας όπως η Ελλάδα έχει παρέλθει, πιθανότατα η Ελλάδα θα βιώσει ένα ακόμα διεθνές πείραμα: Αυτό της ελεγχόμενης κάθετης ανάπτυξης.
Το μέγα ζήτημα είναι αν θα το αντέξει και με τι προϋποθέσεις θα γίνει αυτό. Τα πρόσωπα παίζουν τεράστιο ρόλο και τα παρόντα πρόσωπα στις καίριες θέσεις μάλλον δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή τόσο για το ΝΑΤΟ όσο και για τις ΗΠΑ. Η αναζήτηση νέων δεδομένων και νέων προσώπων για να παίξουν συγκεκριμένους ρόλους έχει ήδη αρχίσει. Η διαφαινόμενη νέα δομή του ΝΑΤΟ πιθανότατα θα έχει σαν πυλώνα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο την Ελλάδα, αλλά και την Τουρκία. Άλλωστε ήδη τα σενάρια των ΝΑΤΟϊκών ασκήσεων των επομένων χρόνων φαίνεται να “κατεβαίνουν” προς το νότο.
Η “παράλογη” στάση του Ερντογάν δεν εμποδίζει τις ΗΠΑ να έχουν τη “μεγάλη εικόνα” δηλαδή την πραγματική εικόνα της σημερινής Τουρκίας. Κι εκεί οι αριθμοί είναι που τα λένε όλα: Με σημαντική βιομηχανική παραγωγή, με ανθούσα πολεμική βιομηχανία (καλύπτει 65 – 70% τις απαιτήσεις των Τουρκικών ΕΔ) και με τεράστιο εύρος επενδύσεων στο Ιράκ και τη Μέση Ανατολή, η Τουρκία αποτελεί σπουδαίο κεφάλαιο για τις ΗΠΑ. Κι αυτό το γνωρίζει καλά ο σουλτάνος Ερντογάν που με κάθε μέσο προσπάθεί να πάρει όσα περισσότερα μπορεί.
Μια πιθανή αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας δε θα είναι ανεξάρτητη από την πορεία των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία. Άλλωστε είναι η χώρα που βρίσκεται στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, η οποία αποτελούσε και αποτελεί τον εν δυνάμει αντίπαλο των Δυτικών χωρών τα τελευταία χρόνια, είτε σαν ΕΣΣΔ είτε σα Ρωσία. Η προσέγγιση Τουρκίας – Ρωσίας με ολίγη από Ιράν δεν είναι ότι καλύτερο για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Μένει να δούμε αν οι εξελίξεις σχετικά με το ρόλο της Ελλάδας θα μας επαληθεύσουν ή θα μας διαψεύσουν. Αν και στην ατμόσφαιρα ήδη έχουν αρχίσει να βγαίνουν διάφορα, όπως η πρόσφατη δήλωση του Αμερικανού Πρέσβη στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ για τη σημασία του λιμένα της Αλεξανδρούπολης. Επιπρόσθετα, η σύσκεψη κορυφής Ερντογάν – Πούτιν – Ρουχανί που θα λάβει σάρκα και οστά εντός των επομένων ημερών, πιθανότατα θα επιταχύνει κάποιες αποφάσεις που ήδη έχουν δρομολογηθεί και αυτό θα το νιώσουμε καλά στο πετσί μας.
Αν δε λάβουμε υπόψιν και την τελευταία τεχνητή αντιπαρέθεση του Ερντογάν με το ΝΑΤΟ (για το άνευ ουσίας επεισόδιο στην άσκηση Trident Javellin 2017), αυτό κατέδειξε πως ο Τούρκος πρόεδρος ξέρει να παίζει πολύ καλά το παιχνίδι των εντυπώσεων. Ακόμη και η υποψία πως η Τουρκία θα τεθεί εκτός ΝΑΤΟ οικειοθελώς είναι σίγουρα επικοινωνιακό τρικ που χρησιμοποιείται για να πάρει η Τουρκία περισσότερα. Κι αυτός είναι ο κατάλληλος χρόνος. Η συζήτηση για τον αναβαθμισμένο ρόλο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ αποτελεί αγκάθι στην τουρκική εξωτερική πολιτική.
Το μέγα ζήτημα εδώ αφορά στη διαχείριση από μέρους της Ελλάδας της επικείμενης αλλαγής των δεδομένων και του τρόπου που θα γίνει το πείραμα “Ελλάδα 2”. Μια διαφαινόμενη αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό είναι δεδομένη. Η αλλαγή αυτή θα συνδυαστεί με την εμφάνιση νέων επιχειρηματικών ευκαιριών, αλλά και ενδεχομένως διαφοροποίησης του κοινωνικού χάρτη. Κι εδώ τα πράγματα είναι επικίνδυνα γιατί ο περιορισμός της ασύδοτης δράσης των “συλλογικοτήτων”, των ψευτοεπαναστατών και των ιμιτασιόν τρομοκρατών υπό την ανοχή του όποιου κυβερνητικού σχήματος δεν είναι αποδεκτά από το ΝΑΤΟϊκό περιβάλλον. Λέτε η κυβέρνηση να κάνει άμεσα μια ακόμα μεγάλη κωλοτούμπα σαν κι αυτές με τις οποίες μας έχει συνηθίσει;
