Ο ΥΠΕΘΑ Πάνος Καμμένος με ένα tweet την Παρασκευή το βράδυ από το νησάκι Σύρνα που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 20 μίλια από την Αστυπάλαια, εκτός από την πολιτική κόντρα που δημιούργησε με τη ΝΔ, ανέδειξε την ιστορία των 875 εβραίων του ναυαγίου του Ε/Γ ΑΘΗΝΑ που έγινε εκεί στις 7 Δεκμεβρίου 1946.
Εκεί οι 9 κάτοικοι του νησιού φιλοξένησαν 870 ναυαγούς Ισραηλινούς του πλοίου ΑΘΗΝΑ τους πρώτους κατοίκους της Χάιφας λίγο μετά το Β΄ΠΠ. Προφανώς όχι τυχαία ο Πάνος Καμμένος ανέφερε ότι το μικρό αυτό ψαρονήσι «γίνεται το κέντρο Ελληνοϊσραηλινής φιλίας».
Ποια όμως είναι η ιστορία αυτού του τραγικού ναυαγίου το οποίο είχε γίνει τότε και διεθνή είδηση. Δείτε πως φιλοξενήθηκαν οι ναυαγοί από τους κατοίκους, εικόνες από το ναυάγιο αλλά και τα δρομολόγια των πλοίων που μετέφεραν εκείνη την εποχή εβραίους στην Παλαιστήνη για να ιδρύσουν το σημερινό κράτος του Ισραήλ.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΑΥΑΓΙΟΥ
Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Εβραϊκή οργάνωση HAGANAH ναυλώνει διάφορα πλοία τα οποία μεταφέρουν Εβραίους (επιζώντες του ολοκαυτώματος αλλά και άλλους), στην Παλαιστίνη για εποικισμό με σκοπό την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Οι Βρετανοί , οι οποίοι έχουν την Εντολή της Παλαιστίνης, αντιδρούν, γιατί αυτός ο εποικισμός τους φέρνει δυσκολίες στον μεταπολεμικό χειρισμό της περιοχής. Οι βρετανοί θεωρούν αυτή την μετακίνηση παράνομη και την αντιμετωπίζουν ως λαθρομετανάστευση. Σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο διεξάγεται ένας ακήρυχτος πόλεμος. Οι Εβραίοι με οποιοδήποτε μέσο (κυρίως δια θαλάσσης) προσπαθούν με οποιοδήποτε μέσο να φτάσουν στην Παλαιστίνη, ενώ οι Βρετανοί προσπαθούν να τους αποτρέψουν, κυρίως με το πολεμικό τους ναυτικό. Σε κάθε ταξίδι η HAGANAH δίνει ένα κωδικό όνομα στο πλοίο.
Η ναύλωση, η μετονομασία και η προετοιμασία της αποστολής του πλοίου έγινε στο λιμάνι του Πειραιά. Επικεφαλής της αποστολής ήταν το μέλος της PALYAM, Gad Lesker και μέλη της ομάδας που συνόδευε την αποστολή οι: Abraham Lichovsky, Zvi Taitel και David Baumgarten.
Το πλοίο ξεκίνησε απο το λιμάνι Bakar της τότε Γιουγκοσλαβίας, με 785 Εβραίους παράνομους μετανάστες. Το πλοίο, σύμφωνα με το σχέδιο της προκαθορισμένης πορείας του, επι δύο εβδομάδες ακολουθούσε παραπλανητικές διαδρομές, προκειμένου να μην εντοπισθεί απο τους Βρετανούς οι οποίοι προσπαθούσαν με κάθε μέσο να αποτρέψουν τον εποικισμό της Παλαιστίνης και την δημιουργία του κράτους του Ισραήλ.
Όταν έφθασε στο Αιγαίο, επικρατούσε σφοδρή θαλασσοταραχή, αναγκάζοντας το πλοίο να ακολουθεί συνεχείς πορείες ανάμεσα στα νησιά προκειμένου να αποφύγει τους ισχυρούς ανέμους που καθιστούσαν το ταξίδι εξεραιτικά επίπονο για τους ανθρώπους και άκρως επικίνδυνο για το σκάφος, περιμένοντας να κοπάσει ο καιρός. Η έθεση του σκάφους στην ανοιχτή θάλασσα με κατεύθυνση το ισραήλ κρίθηκε απαγορευτική.
Στις 7 Δεκεμβρίου, καταυθάνει στη νησίδα Σύρνα ή Σειρήνα, του νησιωτικού συμπλέγματος της Αστυπάλαιας, όπου ήταν προγραμματισμένο να συναντήσει βάρκα που μετέφερε μέλη του πληρώματος (απόδειξη ότι η Σύρνα ήταν κομβικό σημείο στην μετακίνηση των παράνομων Μεταναστών). Ο καιρός όμως δεν επέτρεψε την πρόσβαση στο προκαθορισμένο σημείο και την συνάντηση. Ο πλοίαρχος όμως, σύμφωνα με αναφορές, ύστερα απο απαίτηση του επικεφαλής της αποστολής Gad Lesker (προφανώς ήταν αναγκαία η παραλαβή των μελών που θα επέβαιναν στην βάρκα), αποφασίζει την προσέγκριση στο μεγάλο κόλπο της νησίδας, που όμως ήταν αφύλαχτος στον άνεμο, και την αγκυροβολία σε αυτόν.
Κατά την διαδικασία της αγκυροβολίας, παρασυρόμενο απο τους ισχυρούς ανέμους, το πλοίο χτυπά σε ύφαλο και αρχίζει εισρροή νερού στα κατώτερα διαζώματα. Μόλις έγινε αντιληπτό το χτύπημα και η εισροή, οι επιβαίνοντες, σε κατάσταση πανικού, χρησιμοποιώντας σχοινιά, σεντόνια, κουβέρτες και ότι γενικά ότι μπορούσε να είναι χρησίμο, άρχισαν να πηδούν στα βράχια για να σωθούν.
Κατά την προσπάθειά τους να βγούν στην στεριά πνίγηκαν 8 μετανάστες οι:
Yosef Greenberg, 14 ετών.
Peppy Weisberg, 16 ετών.
Tsili Yankowitz, 22 ετών.
Nachum David Futterman, 28 ετών.
Dora Katz, 28 ετών.
Shelly (αγνώστου επιθέτου), 14 ετών.
Etti (αγνώστου επιθέτου), — ετών.
Μετανάστης αγνώστων στοιχείων.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι νεκροί θαύτηκαν στην Σύρνα την ίδια ημέρα. Τα οστά τους εκτάφηκαν κατά την διάρκεια της Ισραηλινής αποστολής το 1950 και μεταφέρθηκαν στο κοιμητήριο της ΧΑΪΦΑΣ του ΙΣΡΑΗΛ, όπου και βρίσκονται σήμερα ενταφιασμένα.
Το πρώτο βράδυ του ναυαγίου και ο «Βασιλιάς της ΣΥΡΝΑΣ»
Oι ναυαγοί πέρασαν το πρώτο βράδυ εκτεθημένοι στους ανέμους και στο κρύο, βρεγμένοι, στην ύπεθρο της Σύρνας. Με την βοήθεια του ασυρμάτου, που κατάφερε να σώσει απο το πλοίο, ο Abraham Lichavsky ειδοποιεί την Βρετανική αεροπορία για το ναυάγιο και ταυτόχρονα δίνει αναφορά της κατάστασης στο HAMOSAD FOR ALIYAD BET, που ήταν απο Εβραϊκής πλευράς, υπεύθυνο για την αποστολή.
Στην Σύρνα το 1946, υπήρχαν 8 κάτοικοι. Ο αποκαλούμενος «Βασιλιάς της ΣΥΡΝΑΣ» (Θεόδωρος Μεταξωτός), η γυναίκα του και τα παντρεμένα παιδιά τους. Επίσης υπήρχαν 2 πηγάδια με νερό, τα οποία ο «βασιλιάς» επέτρεψε να χρησιμοποιήσουν οι ναυαγοί, προσφέροντας ταυτόχρονα τη μέγιστη δυνατή βοήθεια στον απόλυτα δυσανάλογο αριθμό ναυαγών.
Αμέσως με τη εκπομπή του S.O.S. από το ΑΘΗΝΑ, ξεκινάει η επιχείρηση παραλαβής των ναυαγών. Η R.A.F έριξε με αεροπλάνα τρόφιμα για τους ναυαγούς, μέχρι να αρχίσει η επιχείρηση μεταφοράς τους. Μεταξύ αυτών ήταν και αυγά σε σκόνη, με αποτέλεσμα να γίνει το νησί κίτρινο.
Παρών και τα Ελληνικά Αντιτορπιλικά ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ και ΑΙΓΑΙΟΝ
Σε μικρό χρονικό διάστημα φθάνουν στη Σύρνα τα Ελληνικά Αντιτορπιλικά ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ και ΑΙΓΑΙΟΝ καθώς και Βρετανικό Αντιτορπιλικό CHEVRON. Επίσης διατάσσεται να σπεύσει στην περιοχή το Βρετανικό Ναρκαλιευτικό PROVIDENCE, το οποίο βρίσκεται στο λιμάνι της HAIFA για να βοηθήσει τα υπόλοιπα πλοία στην επιχείρηση.
Στο αντιτορπιλικό ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ επιβιβαζονται 11 μέλη του πληρώματος του ΑΘΗΝΑ και 21 ναυαγοί, οι οποίοι μεταφέρονται στη Ρόδο. Το PROVIDENCE φθάνει στη Σύρνα το μεσημέρι της 10ης Δεκεμβρίου και αρχίζει η δύσκολη επιχείρηση της μεταφορά των ναυαγών πάνω στα πλοία.
Τα ξημερώματα της 11ης Δεκεμβρίου το PROVIDENCE φθάνει στη Σούδα της Κρήτης με 256 ναυαγούς, οι 17 από τους οποίους ήταν άρρωστοι. Οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν με τα αντιτορπιλικά στην Κύπρο, όπου μεταφέρονται στο στρατόπεδο προσφύγων στο ΚΑΡΑΟΛΟ.
Χαρακτηριστικό της προσπάθειας που κατέβαλαν οι Μετανάστες προκειμένου να φτάσουν στην Παλαιστίνη, με σκοπό να ιδρύσουν το κράτος του ισραήλ, ήταν το γεγονός ότι το πλήρωμα των αντιτορπιλικών, προκειμένου να βγάλει τους ναυαγούς – μετανάστες απο τους χώρους ενδιαίτησης και να τους μεταφέρει στο στρατόπεδο συγκέντρωση, αναγκάστηκε να κάνει χρήση καπνογόνων.
Ο παρακάτω χάρτης που απεικονίζει την πορεία των πλοίων που μετέφεραν τους εβραίους εποίκους αυτής της περιόδου. Αυτό που έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία είναι ότι όλες οι πορείες συνέκλιναν στη Σύρνα. Δηλαδή η Σύρνα ήταν το κομβικό σημείο συνάντησης των παράνομων αυτών πλοίων και εφοδιασμού τους με εφόδια και προσωπικό. Ενώ ο «Βασιλιάς της ΣΥΡΝΑΣ», θεόδωρος Μεταξωτός, είναι φανερό ότι έπαιζε καθοριστικό ρόλο σε αυτό.
Το πλοίο ΑΘΗΝΑ με Διεθνές Διακριτικό σήμα HNPM σύμφωνα με το νηολόγιο και RAFAH ή RAFIAH σύμφωνα με το κωδικό όνομα του καταλόγου πλοίων της HAAPALAH (Οργανισμός για την μεταφορά των επιζώντων του ολοκαυτώματος από την Ευρώπη στην Παλαιστίνη και αναπόσπαστο κομμάτι της στρατιωτικής οργάνωσης PALMACH η οποία αποτέλεσε την βάση του Ισραηλινού στρατού αμέσως μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948) κατασκευάσθηκε στον ΠΕΙΡΑΙΑ από την Εταιρεία MACDOWALL & BARBOUR το 1893. Ιδιοκτήτης του πλοίου ήταν η Εταιρεία HELLENIC STEAM NAVIGATION Co (Managers) και Καπετάνιος του πλοίου ο Γιάννης Σβορώνος.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΓΙΟΥ
Το ναυάγιο βρίσκεται καταχωρημένο στους χάρτες της Ελληνικής Υδρογραφικής Υπηρεσίας καθώς και στους χάρτες του Γερμανικού Υδρογραφικού Ινστιτούτου. Δεν είναι δύσκολο να υπολογισθεί το στίγμα του, χονδρικά βρίσκεται στο 36-20 B 026 42 A – WGS84. Aλλά η απόκλιση μπορεί να είναι μεγάλη για κάποιον που θα ήθελε να το επισκευθεί. Επίσης το βάθος του σημείου όπου βρίσκεται το ναυάγιο του πλοίου κυμαίνεται από 70 – 105 μέτρα. Κανονικά θα πρέπει να βρίσκεται βυθισμένο έχοντας την πλώρη προς το νότο και την πρύμνη προς το βορρά μιας και οι άνεμοι που έπνεαν κατά τη διάρκεια της βύθισης του ήταν νότιοι και το πλοίο είχε φουντάρει και τις δύο άγκυρές του για να κρατηθεί. Αν και αυτό δεν το βοήθησε έχουμε μια εικόνα για τη θέση του καθώς, όπως αναφέρθηκε σε σχέση με τη διαμόρφωση του βυθού, η πλώρη πρέπει να αποτελεί το βαθύτερο κομμάτι του.
Η δράση των Ισραηλινών στο ναυάγιο
Στη Σύρνα απο τη δεκαετία το 1950 πραγματοποιήθηκαν πολλές επισκέψεις Ισραηλινών. Οι κυριότερες απο αυτές ήταν απο τη δεκατία του 1970 και μετά, με αποκορύφωμα την αποστολή του 1998. Κατά παράβαση της ελληνικής νομοθεσίας (δεν έχει ζητηθεί και δεν έχει δοθεί καμία άδεια) το 1998, παράνομα αφαιρέθηκαν και βρίσκονται στο μουσείο της PALMACH στο Ισραήλ αντικείμενα φωτογραφίες.
Όλα αυτά με νομοθεσία του Ελληνικού κράτους «Περι Ναυαγίων στην Ελληνική Επιράτεια», θεωρούνται ιστορική περιουσία του Ελληνικού λαού και της τοπικής κοινωνίας της Αστυπάλαιας και είναι ανα πάσα στιγμή απαιτητά ως προϊόντα κλοπής.
Το 1948, ο περιβόητος τυχοδιώκτης λαθρέμπορος του Νότιου Αιγαίου Μιχάλης Μαστώρος έχοντας δραπετεύσει απο τις φυλακές της Κρήτης, παραπλανόντας με τη συμμορία του τις αρχές, ότι ένα πτώμα που βρέθηκε στις νησίδες ήταν δικό του, έφτασε ανενόχλητος στη Σύρνα σε περίοδο που ο Μεταξωτός έλλειπε στην Αστυπάλαια. Έκοψε με δυναμίτες το βυθισμένο σκαρί στα δύο και με βαρέλια σήκωσε την μηχανή του.
ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΝΑΥΑΓΙΟΥ ΣΤΟ ΒΥΘΟ
«Το ναυάγιο βρίσκεται σε δύο κομμάτια. Το αριστερό μέρος είναι γερμένο πάνω στην αριστερή πλευρά και φέναιται η είσοδος του καμπουνιού. Το άλλο μισό πρέπει να βρίσκεται καθισμένο με την καρένα στον βυθό» (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΑΛΟΝ, SHIPFRENDS FORUM, 13/12/2007).
Ένα ακόμη στοιχείο που προκύπτει είναι ότι το πλοίο λεγόταν Αθηνά και όχι Αθήνα και με το όνομα αυτό βρίσκεται καταχωρημένο στη σελίδα 446 του βιβλίου ΠΟΝΤΟΠΟΡΕΙΑ της Τζελίνας Χαρλάυτη και του Νίκου Βλασσόπουλου, Εκδόσεις ΕΛΙΑ 2002.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΟΙΟΥ
NAME: ATHENA
YEAR OF BUILD: 1893 IN PIRAEUS
TYPE: PASSENGER SHIP
FLAG: GREEK
TONS: 455TNS GROS, 172 TNS NET.
LPP: 49.4 M
BEAM: 7.2 M
BUILDER: MCDOWELL & BARBOUR Co INC
SPEED: 13 KNOTS
RIGGING: STEEL SINGLE SCREW STEAMER, 2 DECKS & SPAR DECK
DIMENSIONS: 162 FEET LONG, 23.6 FOOT BEAM & HOLDS 14 FEET DEEP, FORCASTLE 30 FEET LONG
PROPULSION: TRIPLE EXPANSIONS ENGINE WITH 3 CYLINDERS OF 14.22 & 371/2 INCHES DIAMETER, STROKE 30 INCHES, 77 NOMIMAL HORSE POWER, ENGINE BY MCDOWELL & BARBOUR IN PIRAEUS.
OWNERS: HELLENIC STEAM NAVIGATION (J.McDOWELL & BARBOUR MANAGERS)
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΟΙΟΥ
Απο το 1893 που κατασκευάσθηκε και μέχρι το 1919 που παρέμεινε στην ιδιοκτησία της J. McDOWELL & BARBOUR, MANAGERS δρομολογούνταν συνεχώς σε δρομολόγια Σαρωνικού: ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΑΙΓΙΝΑ, ΜΕΘΑΝΑ, ΠΟΡΟ, ΥΔΡΑ, ΣΠΕΤΣΕΣ, ΠΟΡΤΟ ΧΕΛΙ, ΛΕΩΝΙΔΙΟ, ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΣΤΡΟΥΣ, ΝΑΥΠΛΙΟ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ. Με εξαίρεση το 1914 όπου για πρώτη φορά δρομολογήται σε δρομολόγιο εξωτερικού: ΧΙΟ, ΣΜΥΡΝΗ, ΜΙΤΥΛΗΝΗ, ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΠΥΡΓΟ, ΒΑΡΝΑ.
Το 1919 αλλάζει πλοιοκτησία καθώς πωλήται στην Ελληνική Εταιρεία Θαλασσίων Επιχειρήσεων του Παληού. Εφημερίδες της 29 Μαϊου 1920 το εμφανίζουν σε δρομολόγια: ΠΕΙΡΑΙΑ, ΧΙΟ, ΣΜΥΡΝΗ, ΣΑΜΟ, ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ, ΜΑΚΡΗ.
Το 1925 το πλοίο πουλήθηκε στην Ελληνική Ατμοπλοϊα τωναδελφών Χατζηκωνσταντή και μπήκε σε διάφορα δρομολόγια, κυρίως στον Κορινθιακό και στο Ιόνιο. Φαίνεται ότι βγήκε σε εφεδρεία το 1935, παρότι έμεινε στα χέρια της εταιρείας μέχρι το 1939, οπότε σε ηλικία 46 ετών, μετά απο 4 χρόνια ακινησίας και εγκατάλειψης βυθίζεται σε πολύ μικρή απόσταση απο το λιμάνι του Πειραιά λόγω της μη συντήρισής του.
Το ίδιο έτος 1939, ανελκύσθηκε απο τους αδελφούς Εμμανουήλ και Δημήτριο Στεφανή, οι οποίοι και το πούλησαν έναντι 40,000,000 δραχμών στην εταιρεία GEORGIOS T. FATSIS & Co. Η εταιρεία αφού άλλαξε τον ατμοστρόβηλο με μηχανή DEAUTZ DIESEL, το πούλησε έναντι 700 χρυσών νομισμάτων σε εταιρεία με έδρα τον Παναμά.
Δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία για την πορεία του πλοίου κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Πηγή πληροφοριών: astypalaia.wordpress.com
