Το ρωσικό πυροβολικό έκανε εκτενή χρήση των Μη Επανδρωμένων Αεροπορικών Συστημάτων στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας και προκάλεσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Εισαγωγή
Το πυροβολικό είχε πάντα τιμητική θέση στους ρωσικούς και σοβιετικούς στρατούς. Οι αξιωματικοί του πυροβολικού στην τσαρική Ρωσία θεωρούνταν ότι κατείχαν υψηλό βαθμό ευφυΐας και επαγγελματισμού σε σχέση με τους συναδέλφους τους των άλλων Όπλων. Ο σοβιετικός στρατός αν και διέθετε πολλά άρματα μάχης ήταν οργανωμένος γύρω από το πυροβολικό. Η έλευση των Μη-Επανδρωμένων Αεροπορικών Συστημάτων (Unmanned Aerial Systems – UAS) έφερε μια νέα εποχή για το ρωσικό πυροβολικό προσφέροντας ακριβή δεδομένα στοχοποίησης, διόρθωσης βολής και εκτίμησης αποτελεσμάτων της προσβολής σε πραγματικό χρόνο. Το πυροβολικό συνεχίζει να είναι ο παντός καιρού καταστροφέας του ρωσικού στρατού, με τα ΜΕΑΣ να λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος.
Οι Ρώσοι πάντα θεωρούσαν την αεροπορία σημαντικό συμπλήρωμα του πυροβολικού καθώς τα μέσα της μπορούσαν να εκτελέσουν αναγνώριση, να προσαρμόσουν πυρά, να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα κάποιας προσβολής και να πλήξουν στόχους έξω από την εμβέλεια του πυροβολικού. Η δυσκολία που υπάρχει με την αεροπορία να εκτελέσει αναγνώριση, προσαρμογή πυρών και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων είναι ότι αυτό απαιτεί από τους πιλότους να παραμένουν για αρκετό χρόνο πάνω από περιοχές με ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα. Οι Σοβιετικοί είχαν αρχίσει να σχεδιάζουν το ΜΕΑΣ LA-17R το 1959. Τις δεκαετίες του ΄70 και του ΄80 κατασκεύασαν μία πληθώρα ΜΕΑΣ μεγάλης και μικρής εμβέλειας. Για παράδειγμα, έθεσαν σε χρήση 950 συστήματα TU-143 (Voyage). Τα τακτικού επιπέδου TU-143 ήταν οργανωμένα σε μοίρες που περιλάμβαναν 12 ΜΕΑΣ και 4 οχήματα εκτόξευσης. Μπορούσαν να πετάξουν σε ύψος από 50 μ. έως 2 χλμ. με ταχύτητα έως 950 χαω. Είχαν βεληνεκές 80 χλμ. και χρόνο πτήσης 15΄. Η ανάκτηση τους γινόταν με αλεξίπτωτο. Κάποια συριακά TU-143 χρησιμοποιήθηκαν στον Λίβανο στις αρχές του ΄80. Το επιχειρησιακού επιπέδου, υπερηχητικό, TU-141 είχε εμβέλεια 400 χλμ. και πέταγε με ταχύτητα 1.110 χαω σε ύψος από 50 μ. έως 6 χλμ. Το πρόβλημα με αυτά τα υψηλής ταχύτητας αναγνωριστικά αεροσκάφη ήταν ότι έφεραν πανάκριβες κάμερες οι οποίες έπρεπε να ανακτηθούν και το φιλμ τους να εμφανιστεί πριν οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν γίνουν διαθέσιμες. Η ανάπτυξη ανθεκτικών βιντεοκαμερών με βελτιωμένα οπτικά άλλαξε όλα αυτά. Φτηνά ΜΕΑΣ με μεγάλο χρόνο πτήσης μπορούν να προσφέρουν άμεσα πληροφορίες στοχοποίησης στους διοικητές και στις πυροβολαρχίες βολής.
Επί του παρόντος ο ρωσικός στρατός διαθέτει έναν λόχο ΜΕΑΣ ανά ταξιαρχία ελιγμού. Η ταξιαρχία διαθέτει πολλές μοίρες πυροβολικού και το οργανικό της πυροβολικό μπορεί να ενισχυθεί από το πυροβολικό της Στρατιωτικής Περιοχής. Ο λόχος ΜΕΑΣ δεν είναι τμήμα κάποιας μοίρας πυροβολικού αλλά είναι ανεξάρτητη υπομονάδα της ταξιαρχίας. Διαθέτει εναέρια συστήματα μικρού – μέσου βεληνεκούς και μπορεί να αναλάβει μία πληθώρα αποστολών όπως: ενέργειες υπέρ του πυροβολικού, ηλεκτρονικό πόλεμο και αναμετάδοση επικοινωνιών.
Ορολογία και αντιλήψεις του ρωσικού πυροβολικού
Οι αποστολές του πυροβολικού περιλαμβάνουν την εξόντωση, την καταστροφή, την εξουδετέρωση/καταστολή και την παρενόχληση ενός στόχου. Η αποστολή που θα ανατεθεί επιλέγεται ανάλογα με τη φύση του στόχου, την ευρύτερη αποστολή και το είδος του στόχου.
Με την εξόντωση επιφέρονται τέτοιες απώλειες ή ζημιά σ΄ έναν στόχο ώστε αυτός να χάσει τελείως τη μαχητική του αποτελεσματικότητα. Κατά την εξόντωση μη παρατηρούμενων στόχων το πυρ εκτελείται μέχρι να βληθεί ένας μαθηματικά προαποφασισμένος αριθμός βλημάτων που εξασφαλίζει την κατά 70-90% πιθανότητα καταστροφής ξεχωριστών στόχων ή την καταστροφή του 50-60% των στόχων μιας ομάδας στόχων. Το αποτέλεσμα είναι ο στόχος να υποστεί τέτοια ζημιά ώστε να είναι αδύνατο να ανασυσταθεί και να καθίσταται ανίκανος να προσφέρει έστω και την παραμικρή αντίσταση.
Με την καταστροφή ο στόχος περιέρχεται σε κατάσταση «ανικανότητας». Δηλαδή, έχει υποστεί τέτοια ζημιά ώστε δεν μπορεί να ανασυσταθεί χωρίς να απαιτηθεί αρκετός χρόνος και πόροι, ενώ στην κατάσταση που βρίσκεται μπορεί να προσφέρει μόνο σποραδική και ασυντόνιστη αντίσταση.
Η εξουδετέρωση/καταστολή προκαλεί τέτοιες απώλειες και δημιουργεί τέτοιες συνθήκες ώστε ο στόχος να στερείται προσωρινά της μαχητικής του αποτελεσματικότητας, της δυνατότητας του να ελιχθεί και περιορίζεται ή απαγορεύεται η δυνατότητα του να ελέγχει τα επιμέρους τμήματα του. Κατά την εξουδετέρωση μη παρατηρούμενων στόχων το πυρ εκτελείται μέχρι να βληθεί ένας μαθηματικά προαποφασισμένος αριθμός βλημάτων που εξασφαλίζει την καταστροφή του 30% των στόχων. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο στόχος έχει υποστεί σημαντική ζημιά αλλά είναι ικανός να προβάλει συντονισμένη αντίσταση μόλις αρθεί το πυρ που δέχεται.
Κατά την παρενόχληση βάλλει ένας περιορισμένος αριθμός σωλήνων συγκεκριμένο αριθμό βλημάτων σε προκαθορισμένο χρόνο ώστε να ασκηθεί ηθική-ψυχολογική πίεση στο προσωπικό του εχθρού που βρίσκεται σε αμυντικές θέσεις, σε χώρους συγκεντρώσεως, σε σημεία ελέγχου κυκλοφορίας ή σε περιοχές ΔΜ. Οι ουλαμοί ή οι πυροβολαρχίες που βάλλουν συνήθως εκτελούν πυρά παρενόχλησης από προσωρινές θέσεις ή από θέσεις που πριν κατέχονταν από κάποια μεγαλύτερη μονάδα πυροβολικού.
Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους στο οποίο η Ρωσία πιθανόν να πολεμήσει είναι επίπεδο και εξ’ αυτού είναι δύσκολο να βρεθούν καλές θέσεις για τους προωθημένους παρατηρητές πυροβολικού (ΠΑΠ). Συνεπώς το ρωσικό πυροβολικό στον σχεδιασμό του περιλαμβάνει την κατανάλωση μεγάλου αριθμού βλημάτων. Η εξόντωση μη παρατηρούμενων στόχων επιβάλλει την «ισοπέδωση» ολόκληρων στρεμμάτων. Η διάθεση ενός λόχου ΜΕΑΣ μπορεί να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση πυρομαχικών. Τα ΜΕΑΣ μπορούν να αναγνωρίσουν στόχους, να προσαρμόσουν τα πυρά του πυροβολικού και να αξιολογήσουν το αποτέλεσμα μετά την προσβολή.
Ένα από τα προβλήματα του σοβιετικού πυροβολικού ήταν ότι δεν μπορούσαν πάντα οι πυροβολαρχίες να εκτελέσουν ξεχωριστές αποστολές καθώς το Κέντρο Διευθύνσεως Πυρός (ΚΔΠ) της μοίρας μπορούσε να διεξάγει έναν περιορισμένο αριθμό αποστολών ταυτόχρονα. Τώρα, με τη βελτίωση των επικοινωνιών και τη χρήση των Η/Υ το ξεχωριστό πυρ από τις πυροβολαρχίες είναι δυνατό και σύνηθες. Κάθε πυροβολαρχία έχει το δικό της ΚΔΠ. Καθώς οι πυροβολαρχίες εκτελούν ξεχωριστές αποστολές ο καλύτερος τρόπος για να προσαρμοστούν τα πυρά τους και να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα τους είναι με τη διάθεση ενός ΜΕΑΣ για κάθε πυροβολαρχία που εκτελεί ανεξάρτητη αποστολή. Στο επίπεδο έδαφος ο αριθμός των διαθέσιμων ΜΕΑΣ πιθανόν καθορίζει και τον αριθμό των αποστολών που θα εκτελεστούν ταυτόχρονα.
Τα ΜΕΑΣ μπορούν να υποστηρίξουν με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα τις βολές τη αιτήσει, ενώ οι προσχεδιασμένες βολές, που βάλλονται βάση προγράμματος έχουν μικρότερη ανάγκη τέτοιας υποστήριξης.
Κατάληψη θέσεων από το ρωσικό πυροβολικό
Στην επίθεση μία ρωσική μοίρα πυροβολικού, συνήθως, υποστηρίζει μία μονάδα ελιγμού. Μοίρες πυροβολικού μπορεί να τεθούν υπό τη διοίκηση ταξιαρχιών πυροβολικού (Brigade Artillery Group – BrAG) οι οποίες περιλαμβάνουν μοίρες πυροβόλων και μοίρες ΠΕΠ. Οι μοίρες βλημάτων επιφανείας-επιφανείας δεν ενσωματώνονται στις ταξιαρχίες πυροβολικού αλλά παραμένουν υπό τον έλεγχο των Στρατιωτικών Περιοχών. Στην άμυνα οι μοίρες πυροβολικού συνήθως υποστηρίζουν τις μονάδες ελιγμού που βρίσκονται μπροστά. Οι πυροβολαρχίες τάσσονται πάνω στους άξονες επιθέσεως των εχθρικών τεθωρακισμένων για να μπορούν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα αμέσου βολής που διαθέτουν. Λόχοι όλμων και πυροβολαρχίες ΠΕΠ τάσσονται σε θέσεις που δεν είναι προσβάσιμες στα εχθρικά άρματα. Δίνεται προσοχή ώστε οι θέσεις βολής να βρίσκονται μακριά από χαρακτηριστικά σημεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την επισήμανση τους. Τα πυροβόλα, τα οβιδοβόλα και οι όλμοι τοποθετούνται σε διαστήματα 20-40 μ. μεταξύ τους, ενώ οι ΠΕΠ σε διαστήματα 50-60 μ.
Η μοίρα πυροβολικού έχει μία κύρια και μία ή δύο εναλλακτικές θέσεις. Η μοίρα μπορεί να έχει και μία προσωρινή θέση όταν υποστηρίζει ένα προωθημένο τμήμα, όταν εκτελεί πυρά εναντίον μεμακρυσμένων στόχων ή όταν βάλλει εναντίον στόχων ευκαιρίας. Κάθε πυροβολαρχία έχει μία κύρια και μία ή δύο εναλλακτικές θέσεις εντός του χώρου της μοίρας. Επιπλέον η πυροβολαρχία μπορεί να έχει μία προσωρινή θέση όταν βάλλει κατά στόχων ευκαιρίας ή όταν βρίσκεται σε επιφυλακή. Συνήθως οι πυροβολαρχίες μετακινούνται ανάλογα με την αποστολή που καλούνται να εκτελέσουν.
Η αναγνώριση πυροβολικού διεξάγεται από το παρατηρητήριο της μοίρας και των πυροβολαρχιών. Φυσιολογικά, ο διοικητής της μοίρας τοποθετεί το παρατηρητήριο του πλησίον του παρατηρητήριου της μονάδας ελιγμού που υποστηρίζει. Οι διοικητές πυροβολαρχιών συχνά βρίσκονται μαζί με τους διοικητές των υπομονάδων ελιγμού. Η μοίρα πρέπει επίσης να αναπτύξει προωθημένα και πλευρικά παρατηρητήρια για να έχει πλήρη εποπτεία του χώρου. Εάν υπάρχει χρόνος τα παρατηρητήρια του πυροβολικού και τα οχήματα που τα υποστηρίζουν μπορούν να έχουν πλήρη κάλυψη και να βρίσκονται κάτω από σκέπαστρα. Πληροφορίες στο πυροβολικό παρέχουν ακόμη η υποκλοπή εχθρικών επικοινωνιών και οι εχθρικές ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές. Θέσεις στόχων παρέχουν επίσης οι ουλαμοί ηχο-εντοπισμού και η χερσαία αναγνώριση. Το ΚΔΠ της μοίρας τοποθετείται κοντά σε μία από τις πυροβολαρχίες. Ο διοικητής του επιτελείου της μοίρας ελέγχει τα πυρά της μοίρας καθώς ο διοικητής της μοίρας βρίσκεται στο παρατηρητήριο. Ιδανικά, ο σταθμός ελέγχου για το μέσης ακτίνας δράσης Orlan-10 θα βρίσκεται στο ΚΔΠ της μοίρας, εάν η ηλεκτρονική του υπογραφή δεν προσελκύει τα εχθρικά πυρά. Ο σταθμός ελέγχου για το μικρής εμβέλειας Granat-1 θα βρίσκεται στο παρατηρητήριο κάποιας πυροβολαρχίας.
Το ρωσικό Τακτικό Συγκρότημα Τάγματος
Ο ρωσικός στρατός, όπως πολλοί άλλοι τα τελευταία χρόνια, συνάρτησε την εκστρατευτική του ικανότητα με τις ταξιαρχίες και τα συντάγματα. Η Στρατιωτική Περιοχή εξυπηρετεί τη λειτουργία του στρατηγείου επιπέδου στρατιάς στην παρούσα ρωσική δομή δυνάμεων, στο οποίο υπάγονται απευθείας οι ταξιαρχίες. Αυτό το στρατηγείο είναι και ο κύριος θεραπευτής της επιχειρησιακής τέχνης.
Το ρωσικό Τακτικό Συγκρότημα Τάγματος (Battalion Tactical Group – BTG) είναι ένας σπονδυλωτός τακτικός οργανισμός που δημιουργείται από την ειρηνική σύνθεση μίας ταξιαρχίας του ρωσικού στρατού που βρίσκεται στην έδρα της ώστε να δημιουργηθεί μία δύναμη ικανή να εκστρατεύσει. Οι ταξιαρχίες του ρωσικού στρατού συνήθως ανέπτυσσαν το μισό προσωπικό και υλικό τους στο ουκρανικό θέατρο επιχειρήσεων ως Τακτικά Συγκροτήματα Τάγματος. Το υπόλοιπο προσωπικό και υλικό παρέμενε στην έδρα της ταξιαρχίας.
Η βάση του Τακτικού Συγκροτήματος Τάγματος είναι ένα μηχανοκίνητο τάγμα πεζικού το οποίο προικοδοτείται με μία ίλη αρμάτων και όλα τα μέσα υποστηρίξεως ολόκληρης της ταξιαρχίας καθώς και πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων. Έτσι το Τακτικό Συγκρότημα Τάγματος είναι ένας τακτικός σχηματισμός που κατέχει επιχειρησιακού επιπέδου πυρά και αντιαεροπορικές δυνατότητες με αποτέλεσμα να βρίσκεται με το ένα πόδι στο τακτικό επίπεδο και με το άλλο στο επιχειρησιακό. Οι φορείς των επιχειρησιακού επιπέδου πυρών που βρίσκονται συχνότερα στα ρωσικά Τακτικά Συγκροτήματα Τάγματος είναι οι πολλαπλοί εκτοξευτές πυραύλων ΒΜ-21 Grad και 9Α52-4 Tornado, οι οποίοι βάλλουν ρουκέτες 122 χλστ. σε βεληνεκή 20 και 90 χλμ. αντίστοιχα.
Τα Τακτικά Συγκροτήματα Τάγματος απέδειξαν την προσαρμοστικότητα τους, την αντοχή τους και τη συνολική τους χρησιμότητα στον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και ας αποτέλεσμα έχουν καταστεί ο αποκλειστικός πολεμικός σχηματισμός που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι στην Ουκρανία. Υπό το φως της επιτυχίας τους οι Ρώσοι διπλασιάζουν την επένδυση που κάνουν σε αυτά και σκοπεύουν να τα αυξήσουν από 66 σε 125 μέχρι το 2018 και να τα επανδρώσουν μόνο με επαγγελματίες. Σήμερα το 1/3 του προσωπικού τους είναι επαγγελματίες που υπηρετούν κυρίως σε μάχιμους ρόλους καθώς και στο πυροβολικό και στον Η/Π.
Παρούσα κατάσταση της ανάπτυξης των ρωσικών ΜΕΑΣ
Με την ανάπτυξη των ΜΕΑΣ ασχολούνται όλοι οι κύριοι και δευτερεύοντες κλάδοι του Υπουργείου Αμύνης της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αναπτύσσονται μοντέλα σε όλες τις κλίμακες από μικρά στο μέγεθος του αμερικανικού «Raven» μέχρι μεγάλα στο μέγεθος του «Predator». Αξιωματούχοι του ρωσικού στρατού έχουν δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσουν τα ΜΕΑΣ για επικοινωνίες, συλλογή πληροφοριών και Η/Π. Στην πράξη, ο ρωσικός στρατός φαίνεται ότι επικεντρώνεται στη χρήση των ΜΕΑΣ επ΄ ωφελεία του πυροβολικού. Η Ρωσία έχει θέσει σε υπηρεσία γι΄ αυτόν τον σκοπό μία σειρά μοντέλων (Granat, Eleron, Takhion, Orlan και Zastava), με εμβέλειες μέχρι 40 χλμ., επαρκείς για τα ρωσικά συστήματα πυροβολικού.
Το 2014 η Ρωσία προσέθεσε περίπου 200 ΜΕΑΣ στο οπλοστάσιο της και ενεργοποίησε 14 λόχους ΜΕΑΣ, σκοπεύοντας κάθε μηχανοκίνητη ταξιαρχία να διαθέτει έναν οργανικό λόχο σε μερικά χρόνια.
Οργάνωση και δομή των μονάδων ΜΕΑΣ του ρωσικού στρατού
Σύμφωνα με μερικές αναφορές τα ΜΕΑΣ θεωρούνταν μέσα της ταξιαρχίας και διατίθονταν στον λόχο αναγνώρισης της ταξιαρχίας και στη διμοιρία συλλογής πληροφοριών. Σύμφωνα με άλλες αναφορές τα ΜΕΑΣ που χρησιμοποιούνταν για τον εντοπισμό στόχων για το πυροβολικό άνηκαν οργανικά στις διμοιρίες αναγνώρισης πυροβολικού. Τελικά οι Ρώσοι αποφάσισαν ότι ο καλύτερος τρόπος για να οργανώσουν τον στόλο των ΜΕΑΣ που διαθέτουν είναι να τοποθετήσουν όλα τα ΜΕΑΣ της ταξιαρχίας σε έναν λόχο. Οι λόχοι αυτοί οργανώνονται σε διμοιρίες με βάση το μέγεθος και την εμβέλεια των ΜΕΑΣ που διαθέτουν. Για παράδειγμα, η «μίνι-διμοιρία» χρησιμοποιεί το εκτοξευόμενο με το χέρι Granat-1, ενώ η διμοιρία «μικρής εμβέλειας» χρησιμοποιεί τα μεγαλύτερα Orlan-10 και Granat-4.
Φαίνεται ότι τα ΜΕΑΣ χειρίζονται υπαξιωματικοί, αλλά και οι αξιωματικοί «πετάνε» κάποιες συγκεκριμένες αποστολές. Όλοι οι χειριστές ΜΕΑΣ είναι επαγγελματίες υπαξιωματικοί που έχουν παρακολουθήσει το σχετικό σχολείο στην Kolomma. Οι κληρωτοί υπηρετούν σε λόχους ΜΕΑΣ σε υποστηρικτικά καθήκοντα (πχ οδηγοί οχημάτων) και όχι ως χειριστές των αεροπορικών συστημάτων.
Κατάδειξη στόχων για το πυροβολικό
Από την εποχή που τα μέσα του πυροβολικού απέκτησαν βεληνεκές πολύ μεγαλύτερο από την απόσταση της οπτικής επαφής στηρίζονταν σε προωθημένους παρατηρητές για την εύρεση στόχων και την προσαρμογή των πυρών. Στο ρωσικό σύστημα ο σταθμός διοικήσεως του διοικητή της μοίρας πυροβολικού βρίσκεται στον ίδιο χώρο με τον σταθμό διοικήσεως του διοικητή της μονάδας ελιγμού. Ο υποδιοικητής (περισσότερο διοικητής του επιτελείου) της μονάδας ελιγμού βρίσκεται με το πυροβολικό. Οι διοικητές των πυροβολαρχιών βρίσκονται σε προωθημένα παρατηρητήρια κατευθύνοντας τα πυρά, ενώ οι υποδιοικητές τους βρίσκονται με τις πυροβολαρχίες.
Η χρήση ΜΕΑΣ επαυξάνει σημαντικά τις δυνατότητες προωθημένης παρατήρησης. Για τον εντοπισμό στόχων χρησιμοποιούνται οι διμοιρίες «μίνι» και «μικρής εμβέλειας». Τα συστήματα που αξιοποιούνται περισσότερο είναι το Granat-1 για τη διμοιρία «μίνι» και το Orlan-10 για τη διμοιρία «μικρής εμβέλειας». Έχει προκύψει από βίντεο και από άρθρα ότι τα ΜΕΑΣ δεν επικοινωνούν απευθείας με το ΚΔΠ των πυροβολαρχιών. Προφανώς, οι χειριστές των ΜΕΑΣ προσδιορίζουν τις συντεταγμένες των στόχων και τις μεταδίδουν σε προωθημένους παρατηρητές που βρίσκονται σε οχήματα διοίκησης & αναγνώρισης του πυροβολικού (ACRV), που με τη σειρά τους τις μεταδίδουν στο στοιχείο ελέγχου πυρός.
Λόγω της διαφορετικής εμβέλειας είναι πιθανόν ότι οι χειριστές των Orlan-10 να βρίσκονται μαζί με τα ACRV των πυροβολαρχιών. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για την εμβέλεια του Orlan-10. Οι προδιαγραφές του το εμφανίζουν να έχει εμβέλεια 50 – 120 χλμ., αλλά σε άρθρα που αναφέρονται στην κατάδειξη στόχων για το πυροβολικό εμφανίζεται να έχει εμβέλεια 40 – 50 χλμ. Αυτή η διαφορά μπορεί να οφείλεται στην ακτίνα εκπομπής της εικόνας (Full Motion Video – FMV) που μπορεί να λάβει με τη σταθεροποιούμενη κάμερα του. Πιθανόν με το παρόν υλικό η ακτίνα αυτή να μην ξεπερνά τα 50 χλμ. Για το Granat-1 η ακτίνα εκπομπής FMV είναι 10 χλμ. οπότε εκτιμάται ότι οι χειριστές του βρίσκονται στο παρατηρητήριο της μονάδας ελιγμού ή της πυροβολαρχίας. Έχει αναφερθεί ότι το Granat-1 χρησιμοποιείται και για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της προσβολής.
Μέθοδοι πρόσκτησης στόχων
Στις παρακάτω εικόνες φαίνονται οι μέθοδοι πρόσκτησης στόχων που χρησιμοπιούνται από τα ΜΕΑΣ.
1η Μέθοδος: Χρησιμοποίηση σημείου συσχετίσεως. Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν οι συντεταγμένες του σημείου συσχετίσεως (χαρακτηριστικό σημείο ή διασταύρωση) είναι γνωστές. Το μειονέκτημα είναι ότι οι συντεταγμένες του σημείου συσχετίσεως πρέπει να είναι γνωστές με ακρίβεια, πράγμα που απαιτεί λεπτομερείς χάρτες και/ή δεδομένα GIS (Geographic Information System). Επιπλέον, η ακρίβεια προσδιορισμού του στόχου μειώνεται καθώς ο στόχος απομακρύνεται από το σημείο συσχετίσεως. Συμπέρασμα: Αυτή η μέθοδος λειτουργεί, αλλά είναι η λιγότερο επιθυμητή για τη στοχοποίηση πυροβολικού.
2η Μέθοδος: Πτήση πάνω από τον στόχο. Το UAV υπερίπταται του στόχου και η θέση του καταγράφεται. Η ακρίβεια εύρεσης της θέσης του στόχου εξαρτάται από την ακρίβεια του συστήματος πλοήγησης που φέρει το UAV. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι απαιτεί την υπέρπτηση του στόχου, που σημαίνει ότι μόνο ένας περιορισμένος αριθμός στόχων μπορεί να προσκτηθεί και ότι το UAV είναι εξαιρετικά ευάλωτο στο εχθρικό πυρ. Συμπέρασμα: Αυτή η μέθοδος λειτουργεί αλλά είναι προσφορότερη για λιγότερο οργανωμένους αντιπάλους όπως αντάρτες.
3η Μέθοδος: Χρήση αποστασιόμετρου. Απαιτεί ένα σταθεροποιούμενο ηλεκτρο-οπτικό σύστημα με αποστασιόμετρο laser. Οι συντεταγμένες του στόχου υπολογίζονται με τη χρήση βασικής τριγωνομετρίας. Η ακρίβεια εξαρτάται από την ακρίβεια του συστήματος πλοήγησης του UAV και του αποστασιόμετρου. Η μέθοδος αυτή παρέχει καλή ακρίβεια και τη δυνατότητα πρόσκτησης πολλών στόχων, αρκετών για πολλές πυροβολαρχίες ή μοίρες. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι η χρήση ενός ενεργού αισθητήρα (laser) ο οποίος μπορεί να εντοπισθεί με τον σύγχρονο εξοπλισμό. Συμπέρασμα: Αυτή η μέθοδος είναι πολύ αποτελεσματική, αλλά απαιτεί ένα εξελιγμένο UAV και έχει αυξημένο κίνδυνο από το εχθρικό πυρ.
4η Μέθοδος: Χρήση πολλαπλών αζιμουθίων. Το UAV μετρά πολλές φορές το αζιμούθιο προς ένα στόχο ενώ πετάει. Η τριγωνομετρία στη συνέχεια χρησιμοποιείται για να υπολογιστεί η θέση του στόχου. Η μέθοδος αυτή παρέχει καλή ακρίβεια και τη δυνατότητα να προσκτηθούν πολλοί στόχοι. Η μέθοδος αυτή απαιτεί ένα εξελιγμένο UAV και είναι εντελώς παθητική, ένα πλεονέκτημα που μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη διάρκεια ζωής του UAV στο σύγχρονο πεδίο της μάχης. Συμπέρασμα: αυτή είναι η προτιμότερη μέθοδος
Κατάδειξη στόχων τη νύχτα
Σύμφωνα με μία αναφορά του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας τα ρωσικά ΜΕΑΣ έχουν τη δυνατότητα κατάδειξης στόχων τη νύχτα και οι χειριστές τους εξασκούνται τακτικά στις νυχτερινές επιχειρήσεις. Η δυνατότητα αυτή κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από θερμικές κάμερες που υπάρχουν σε πολλά ρωσικά ΜΕΑΣ συμπεριλαμβανομένων και των Orlan-10. Οι αισθητήρες που χρησιμοποιούνται πρέπει ως επί το πλείστον να είναι θερμικές κάμερες γιατί έχει υπάρξει μόνο μία αναφορά για αισθητήρα υπερύθρων και καμία αναφορά για ραντάρ. Καθώς η αναγνώριση των χαρακτηριστικών σημείων του εδάφους δεν είναι εύκολη με τη θερμική κάμερα, αλλά η πιθανότητα κατάρριψης του UAS τη νύχτα είναι μειωμένη, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι τη νύχτα οι χειριστές χρησιμοποιούν τη 2η Μέθοδο. Η πρόσκτηση στόχων με τη θερμική κάμερα έχει την επιπλέον δυσκολία ότι η ανάλυση της είναι χειρότερη από την ανάλυση μιας βιντεοκάμερας. Κατά πάσα πιθανότητα με τις θερμικές κάμερες που μπορούν να φορτωθούν σε ένα μικρό ΜΕΑΣ δεν μπορεί να διακριθεί ένα BTR από ένα SUV. Παρά τη δυσκολία που υπάρχει στη διάκριση των στόχων ο ρωσικός στρατός δεν έχει κάποια πολιτική «μηδενικής ανοχής» σε τέτοιου είδους λάθη και κάποιο ατυχές συμβάν θα αντιμετωπίζονταν μάλλον ως αποτέλεσμα της «ομίχλης του πολέμου».
Μελλοντική εξέλιξη των ρωσικών ΜΕΑΣ και της στοχοποίησης
Χωρίς αμφιβολία η Ρωσία θα συνεχίσει να αναπτύσσει τα μη επανδρωμένα αεροπορικά της συστήματα και τις ικανότητες τους στην κατάδειξη στόχων για το πυροβολικό. Η Ρωσία επενδύει σοβαρά στον τομέα αυτόν και έχει ισχυριστεί ότι προτίθεται να καταβάλει 9,2 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα χρόνια ώστε να προσπεράσει τις ΗΠΑ και να γίνει πρώτη δύναμη στον κόσμο στα ΜΕΑΣ. Η Ρωσία επίσης αναζητά τρόπους να μειώσει το κόστος αυτών των τεχνολογιών και έχει εκφραστεί το ενδιαφέρον να χρησιμοποιηθούν τρισδιάστατοι εκτυπωτές που θα «τυπώσουν» τη νέα γενιά ρωσικών ΜΕΑΣ.
Η πιο πιθανή εξέλιξη θα είναι η ενσωμάτωση των ΜΕΑΣ σε ένα από τα νέα ρωσικά συστήματα διοίκησης & ελέγχου (C2) που αναπτύσσονται, όπως το «Ανδρομέδα». Ρώσοι εκπρόσωποι έχουν συχνά αναφερθεί στην ανάγκη «ενοποίησης του πληροφοριακού χώρου» και η ενσωμάτωση των ΜΕΑΣ σε αυτόν τον «χώρο» είναι σε αυτήν την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση το εγχείρημα του συνδυασμού διαφορετικών τεχνολογιών (Ανδρομέδα – ΜΕΑΣ – υπάρχοντα ΚΔΠ) ενέχει δυσκολίες και θα απαιτήσει χρόνο και χρήματα. Αυτό που μπορούμε να υποθέσουμε με βεβαιότητα είναι ότι το μέγεθος των ΜΕΑΣ που χρησιμοποιούνται επ΄ ωφελεία του πυροβολικού δεν θα αλλάξει. Καθώς το Orlan-10 και τα ξαδέρφια του έχουν επαρκή εμβέλεια για τις αποστολές που εκτελούν η ανάπτυξη μεγαλύτερων αεροσκαφών για τις ίδιες αποστολές δεν θα προσέφερε πλεονεκτήματα ενώ θα δημιουργούσε απαιτήσεις για χώρους από/προσγείωσης που θα ήταν απαγορευτικές.
Πηγή: Περιοδικό FIRES
