Οι Στρέλτσι υπήρξαν το πρώτο τακτικό τμήμα του Ρωσικού Στρατού. Η συγκρότησή τους ήταν αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησε ο Ιβάν, από το 1550.
Το πρώτο σύνταγμα, δυνάμεως 3.000 ανδρών, άρχισε να συγκροτείται το 1550, όταν ο Ιβάν επέλεξε τους άνδρες που θα εντάσσονταν σε αυτό από τους ελεύθερους, αστούς, κυρίως, αλλά και μερικούς κουλάκους αγρότες.
Το σύνταγμα συγκροτήθηκε και εγκαταστάθηκε στην συνοικία των «σπουργιτιών» της Μόσχας.
Το σύνταγμα έλαβε την ονομασία «Σύνταγμα των σπιρουνιών του τσάρου», γιατί αποτελούσε επίσης την πεζή φρουρά του τσάρου.
Το σύνταγμα διοικείτο από τον «επικεφαλής των Στρέλτσι» (Streletski golova), όπως ονομαζόταν ο συνταγματάρχης.
Το σύνταγμα ήταν οργανωμένο σε έξι «τάγματα» των 500 ανδρών, έκαστο, τα οποία ονομάζονταν πεντακοσιαρχίες.
Το κάθε «τάγμα» (Prikazy) ήταν οργανωμένο σε πέντε «λόχους» (Sotnik) των 100 ανδρών, έκαστος, με επικεφαλής έναν «εκατοντάρχη».
Οι Στρέλτσι, εξαρχής, εξοπλίστηκαν με αρκεβούζια και ανατολίτικα, μακρύκαννα, μουσκέτα, με κυρτές σπάθες, τύπου πάλας και με έναν μεγάλο πέλεκυ, με μήκος στειλεού, περί το 1,20 μ.
Η «λεπίδα» του πέλεκυ είχε σχήματα μισοφέγγαρου, και είχε μήκος, στον κάθετο άξονα, περί τα 40-50 cm. Ο στειλεός, στο κάτω άκρο του, απέληγε σε σιδηρά αιχμή, ώστε να μπορεί να καρφωθεί στο έδαφος, εφόσον ο πέλεκυς χρησιμοποιείτο και ως στήριγμα για το αρκεβούζιο ή το μουσκέτο των ανδρών.
Οι άνδρες έφεραν τις κλασικές για την εποχή φυσιγγιοθήκες, τύπου τελαμώνα, αναρτημένες από τον αριστερό ώμο, στις οποίες κρέμονταν ξύλινες θήκες με 10 προετοιμασμένα γεμίσματα πυρίτιδας. Σε μια επιπλέον, ενδέκατη θήκη, υπήρχε πυρίτιδα άριστης ποιότητας, η οποία χρησιμοποιείτο ως εμπύρευμα.
Σε μάχη σώμα με σώμα, ο εν λόγω πέλεκυς αποτελούσε ένα άκρως φονικό όπλο, ικανό να διχοτομήσει με ευκολία, ακόμα και θωρακισμένο αντίπαλο.
Οι Στρέλτσι πληρώνονταν απευθείας από το κρατικό ταμείο. Ο κάθε στρατιώτης ελάμβανε μισθό τεσσάρων ρουβλίων τον χρόνο.
Οι υπαξιωματικοί ελάμβαναν επτά ρούβλια, οι εκατοντάρχες (λοχαγοί) 12-20, ανάλογα με την αρχαιότητά τους και οι συνταγματάρχες 30-60 ανάλογα με την αρχαιότητα του συντάγματος –όταν κατόπιν οργανώθηκαν επιπλέον συντάγματα Στρέλτσι.
Παράλληλα όμως οι Στρέλτσι είχαν εξασφαλισμένη και την δωρεάν τροφοδοσία τους από το κράτος.
Έτσι ο κάθε απλός στρατιώτης λάμβανε κάθε χρόνο περίπου 1.000 κιλά τροφίμων –δημητριακών, ρυζιού και κρέατος.
Οι αξιωματικοί αμείβονταν και με τη χορήγηση αγροτικών κλήρων. Επίσης οι Στρέλτσι είχαν το δικαίωμα να εξασκούν το επάγγελμα που ασκούσαν πριν ενταχθούν στο σώμα και να κερδίζουν χρήματα από την εργασία τους, αρκεί να ήταν πάντα διαθέσιμοι για το σύνταγμά τους.
Οι αμοιβές αυτές ήταν ιδιαίτερα υψηλές για την εποχή, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι την ίδια εποχή, ένας βογιάρος που εκτελούσε στρατιωτική υπηρεσία για τον τσάρο αμείβονταν με 6-50 ρούβλια ετησίως, ανάλογα με το αξίωμά του.
Στόχος όμως του Ιβάν ήταν ακριβώς να τσακίσει την ισχύ και τα προνόμια των βογιάρων, ισχυροποιώντας την αστική τάξη, από την οποία προέρχονταν οι Στρέλτσι.
