Το Δυτικό Μέτωπο διεκδίκησε τις ζωές εκατομμυρίων ανδρών. Μία συνοπτική περιγραφή της σειράς των γεγονότων από την έναρξη μέχρι τη μάχη του Βερντέν.
Η αφορμή για την έναρξη του Α΄ Π.Π. δόθηκε με τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας από Σέρβους εθνικιστές στο Σεράγεβο στις 28 Ιουνίου 1914.
Στις 28 Ιουλίου η Αυστροουγγαρία κήρυξε τον πόλεμο στη Σερβία. Στις 30 Ιουλίου η Ρωσία, σύμμαχος της Σερβίας, κήρυξε γενική επιστράτευση, ενώ στις 1 Αυγούστου η Γερμανία, σύμμαχος της Αυστρίας, κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία.
Η Γαλλία στις 1 Αυγούστου άρχισε την επιστράτευση του προσωπικού της και στις 3 Αυγούστου η Γερμανία της κήρυξε τον πόλεμο.
Η Μεγάλη Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία στις 4 Αυγούστου μόλις τα γερμανικά στρατεύματα παραβίασαν τη βελγική ουδετερότητα. Τα βρετανικά στρατεύματα άρχισαν να καταφθάνουν στη Γαλλία από τις 9 Αυγούστου. Έτσι το σκηνικό του πολέμου στο Δυτικό Μέτωπο είχε στηθεί.
Η γερμανική προέλαση
Ο γερμανικός στρατός σχεδίαζε από καιρό μία επίθεση στη Γαλλία. Το σχέδιο ήταν πνευματικό τέκνο του Στρατάρχη φον Σλήφφεν, που διατέλεσε αρχηγός του γενικού επιτελείου του γερμανικού στρατού το διάστημα 1891 – 1906, και προέβλεπε την ισχυρή συγκέντρωση των γερμανικών δυνάμεων στα γερμανο-βελγικά σύνορα, με σκοπό οι δυνάμεις αυτές να παρακάμψουν τον όγκο του γαλλικού στρατού που ήταν συγκεντρωμένος στα γαλλο-γερμανικά σύνορα και να βρεθούν στα νώτα του. Ταυτόχρονα το αδύναμο γερμανικό κέντρο θα έπρεπε να συμπτυχθεί για να παρασύρει το ισχυρό της γαλλικής διάταξης όσο βαθύτερα γίνονταν, διευκολύνοντας έτσι το έργο της δεξιάς πτέρυγας.
Το γερμανικό σχέδιο απαιτούσε την ανάληψη κινδύνου στο κέντρο της διάταξης καθώς ο όγκος του γερμανικού στρατού θα ήταν συγκεντρωμένος στο δεξιό. Ο Σλήφφεν ήταν πεπεισμένος ότι για την επιτυχία του σχεδίου ο κίνδυνος αυτός έπρεπε να αναληφθεί και η δεξιά πτέρυγα έπρεπε με κάθε θυσία να διατηρηθεί ισχυρή. Λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια λίγο πριν πεθάνει ήταν «Κρατήστε ισχυρή τη δεξιά πτέρυγα!».
Το σχέδιο κλήθηκε να εφαρμόσει ο νεώτερος Μόλτκε, ανιψιός του πρεσβύτερου Μόλτκε, του θριαμβευτή του Σεντάν το 1870. Ο νεώτερος Μόλτκε, λοιπόν, δεν αντιστάθηκε στον πειρασμό και μείωσε τις δυνάμεις της δεξιάς πτέρυγας για να ενισχύσει το κέντρο.
Η γερμανική επίθεση ξεκίνησε πολύ καλά όμως καθώς οι μέρες περνούσαν και οι απώλειες συσσωρεύονταν η δεξιά πτέρυγα των Γερμανών εξασθενούσε, ενώ το γερμανικό κέντρο αντί να παρασύρει τους Γάλλους επεδίωξε την αποφασιστική μάχη μαζί τους. Στις 12 Σεπτεμβρίου οι Γαλλοβρετανικές δυνάμεις σταμάτησαν οριστικά τους Γερμανούς στον ποταμό Μάρνη και τους απώθησαν 50 χλμ. πίσω. Η όλη ενέργεια έμεινε γνωστή και ως το «θαύμα του Μάρνη».
Μετά τη μάχη του Μάρνη οι δύο πλευρές για μερικές εβδομάδες προσπάθησαν ανεπιτυχώς η μία να διασπάσει τη διάταξη της άλλης ώσπου το μέτωπο από την Ελβετία μέχρι τη θάλασσα παγιώθηκε. Η ισχύς της αμύνης φαινόταν ακατάβλητη.
Πολεμικά αέρια χρησιμοποιήθηκαν και από τις δύο πλευρές αλλά ούτε αυτά κατάφεραν να σπάσουν το αδιέξοδο των χαρακωμάτων. Η ενέργεια τους εξαρτιόνταν από τις ατμοσφαιρικές συνθήκες ενώ τα προστατευτικά μέτρα μείωναν την αποτελεσματικότητα τους.
Η μάχη του Βερντέν
Η ήττα στον Μάρνη οδήγησε στην αντικατάσταση του νεώτερου Μόλτκε από τον Φάλκενχαϋν. Ο Φάλκενχαϋν προσπάθησε κι αυτός ανεπιτυχώς να υπερκεράσει τη διάταξη των Συμμάχων από το βόρειο Βέλγιο και κατέληξε ότι η διάσπαση της εχθρικής άμυνας ήταν πλέον αδύνατη με τα διαθέσιμα μέσα. Πίστευε όμως ότι οι Γάλλοι ήταν πιεσμένοι από πλευράς υλικών και ανθρώπινων πόρων αλλά, συναισθηματικά, δεν ήταν διατεθειμένοι να παραχωρήσουν έδαφος ακόμη και αν η στρατιωτική αναγκαιότητα το επέβαλε.
Με αυτές τις σκέψεις αποφάσισε ότι θα εξαπέλυε μία επίθεση σε περιορισμένο μέτωπο και με περιορισμένο σκοπό, σε τέτοιο μέρος όμως όπου η εθνική υπερηφάνεια θα επέβαλε στον γαλλικό στρατό να ματώσει μέχρι θανάτου παρά να ηττηθεί. Έτσι επέλεξε το Βερντέν και περίμενε ότι στο τέλος της μάχης οι γαλλικές απώλειες θα υπερέβαιναν κατά πολύ τις γερμανικές, οδηγώντας τη Γαλλία στην κατάρρευση. Με άλλα λόγια ο Φάλκενχαϋν επεδίωξε να περάσει όσους περισσότερους στρατιώτες μπορούσε από τη μηχανή του κιμά ελπίζοντας ότι οι Γάλλοι θα κατέρρεαν πρώτοι.
Η μάχη του Βερντέν άρχισε στις 21 Φεβρουαρίου του 1916 και κράτησε σχεδόν δέκα μήνες. Ο Φάλκενχαϋν θεωρούσε ότι μία αναλόγια απωλειών 5:1 υπέρ των Γερμανών θα ήταν εφικτή, στην πραγματικότητα όμως οι Γάλλοι υπέστησαν 362.000 απώλειες και οι Γερμανοί 336.800. Παρά τους ποταμούς του αίματος το αδιέξοδο στο Δυτικό Μέτωπο για άλλη μια φορά δεν άρθηκε.
