Ο πόλεμος είναι μια υπόθεση την οποία αποφασίζουν λίγοι, την εκτελούν πολλοί και τις συνέπειές του τις βιώνουν ακόμα περισσότεροι.
Η περιοχή που μαίνεται ο πόλεμος στη Συρία έχει γνωρίσει πολλούς πολέμους, πολλούς κατακτητές και κατακτημένους και είναι γεννήτρια πολλών σημαντικών πολιτισμών, διαφορετικών μεταξύ τους.
Η περιοχή έχει φιλοξενήσει από τους Σουμμέριους και τους Ασσύριους, τους Φοίνικες, τους Πέρσες, τους Έλληνες, τους Ρωμαίους, τους Άραβες, τους Κούρδους (αρχαιότατο έθνος για όσους δεν το γνωρίζουν), τους Οθωμανούς και αρκετούς σύγχρονους Ευρωπαίους. Για όσους αγνοούν την ιστορία του τόπου αυτού οφείλουμε να θυμίσουμε πως κάθε τετραγωνικό της Συριακής επικράτειας κρύβει μέσα του σημαντικές πληροφορίες για την εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, πολιτικής, οικονομίας αλλά κυρίως του πολιτισμού. Μια μικρή έρευνα γι’ αυτό θα αποκαλύψει πολλά στους αναγνώστες.
Ο Τούρκος πρόεδρος – εν δυνάμει «σουλτάνος», επέλεξε αυτή τη χρονική περίοδο για να εισβάλλει στη Συρία, μάλλον όχι τυχαία, μάλλον όχι χωρίς περίσκεψη και μάλλον όχι χωρίς συγκεκριμένους στόχους. Η προσπάθεια των αναλυτών να διεισδύσουν στα άδυτα του μυαλού του Ερντογάν έχει ως αποτέλεσμα πολλές σελίδες, σχόλια κι αναλύσεις που άλλες προσεγγίζουν κι άλλες όχι τους στόχους της εισβολής. Αυτοί που βιώνουν τον πόλεμο σίγουρα δε γνωρίζουν τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους γίνεται.
Η Τουρκία βρίσκεται σε πολύ δυσχερή θέση οικονομικά, έχει θέματα που μπορούν να την καταστρέψουν εν μία νυκτί. Ζορίζεται πολύ με το διεθνές περιβάλλον όπως έχει διαμορφωθεί και το δείχνει σε κάθε περίπτωση. Οι τσαμπουκάδες με την Κύπρο και τις “μαϊμουδιές” γεωτρήσεις, οι γνωστές πλέον ψευτοπαλληκαριές με την Ελλάδα, τα κολπάκια με Ρώσους και Αμερικάνους έχουν όλα άρωμα αδιεξόδου. Ένα αδιέξοδο που έχει φτιάξει μόνος του ο Ερντογάν για να συντηρήσει μια εικόνα ψεύτικη, μια Τουρκία παντοδύναμη με έναν ηγέτη που θα μείνει στην ιστορία. Είναι αυτή όμως η αντικειμενική πραγματικότητα;
Ναι, η Τουρκία είναι ένα σημαντικό κράτος, διαθέτει πολλές πλουτοπαραγωγικές πηγές, έχει σημαίνουσα γεωστρατηγική θέση και μπορεί να είναι μεγάλος “παίκτης”. Από την άλλη πλευρά δεν είναι “παίκτης” καθοριστικός, δε μπορεί να πάρει αποφάσεις από μόνη της και κυρίως δεν έχει καμία ελπίδα να επιβιώσει μόνη της. Η υποκειμενική πραγματικότητα του Ερντογάν πιθανότατα δε βάζει στο κάδρο την τελευταία πρόταση, γι’ αυτό και η εισβολή στη Συρία έχει μηδενικές πιθανότητες επιτυχίας. Έγινε για να γίνει, έγινε για την εικόνα, για να θεμελιώσει μια ψευδαίσθηση, ή ακόμα περισσότερο για να δώσει την ευκαιρία μιας ηρωικής διαφυγής του Ερντογάν από μια καταστροφική πραγματικότητα που περιμένει την Τουρκία.
Ο χάρτης της ανθρωπότητας έχει αλλάξει εδώ και χρόνια, κανείς πια δεν πιστεύει συνειδητά πως οι οικονομίες και οι πολιτικές θα καθορίσουν το μέλλον, όλοι περιμένουν τα θαύματα από την τεχνολογία και την πληροφορία, όλα καθορίζονται από τη ροή των δεδομένων. Αυτή τη ροή που κανείς δε μπορεί να κατανοήσει εις βάθος απλά και μόνο γιατί δεν επαρκούν οι ανθρώπινες δυνατότητες. Ηγέτες όπως ο Ερντογάν, ο Τράμπ ή ο Τζόνσον κυβερνούν γιατί είναι απλοϊκοί στη σκέψη και δε λαμβάνουν υπόψη τα δεδομένα. Τα δεδομένα όμως είναι που διαμορφώνουν τις συνθήκες, ακόμα περισσότερο τα επεξεργασμένα δεδομένα, εκείνα τα οποία λέμε πληροφορίες.
Η αδυναμία του Ερντογάν να επεξεργαστεί δεδομένα σε συνδυασμό με τη χρήση βίας για έναν σκοπό που δεν έχει καμία πρακτική βάση είναι από τη φύση της καταστροφική. Απομένει να το δούμε να συμβαίνει, το μοντέλο εδώ δεν περιέχει πιθανότητες, είναι ντετερμινιστικό. Ο χρόνος είναι άγνωστος καθώς η ροή της πληροφορίας έχει δική της δυναμική, ανεξέλεγκτη κι αχαρτογράφητη!
