Του Κωνσταντίνου Θ. Λαμπρόπουλου, Ανώτερου Στρατηγικού Αναλυτή, Εταίρου του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας της Γενεύης *
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα που έχουμε ως χώρα είναι η δυσλειτουργία που παρατηρείται στη δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας που να αντιλαμβάνεται τα διακυβεύματα των εθνικών συμφερόντων, τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, τις αλλαγές την αποτύπωσή τους σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο και τις διαδικασίες υλοποίησης των τεθειμένων στόχων, ιδίως στο πλαίσιο των διαμορφωτών γνώμης και κατ’ επέκταση αποφάσεων
Απ’ τη μία υπάρχει ένα προσωπικό που έχει γαλουχηθεί στην προβληματική νοοτροπία των στερεοτύπων της Μεταπολίτευσης με χείριστους αυτούς της Ύστερης Φάσης της, το οποίο επιμένει στα ίδια εκτός τόπου και χρόνου αφηγήματα, ενώ προκαλεί και το δημόσιο αίσθημα με την πλαδαρότητα και την αδυναμία που επιδεικνύει στην σκέψη και στην πράξη.
Απ’ την άλλη, υπάρχει μια πλειάδα κυρίως νέων ανθρώπων, που δεν διακατέχονται από τα σύνδρομα αυτά, είναι ιδιαιτέρως ένθερμοι στα εθνικά θέματα, αλλά έχουν ένα κάκιστο μειονέκτημα:
Αναπαράγουν παρωχημένα στερεότυπα δασκάλων-καθηγητών τους, υπεραπλουστεύουν και νομίζουν ότι αρκεί να’σαι πατριώτης και θιασώτης μιας και μόνης αλήθειας για να κατανοήσεις τον κόσμο. Ο κόσμος του 21ου αιώνα γι’ αυτούς κινείται γραμμικά μόνο, καθώς επικαλούνται διαρκώς τα σταθερά πρότυπα κρατών της αρχικής-κλασικής ρεαλιστικής θεώρησης ή των κλασικών γεωπολιτικών θεωρήσεων.
Να σημειωθεί το εξής προς αποφυγή παρεξηγήσεων:
Ουδείς σώφρων και έχοντας στοιχειώδη επιστημονική κατάρτιση, απορρίπτει είτε την κλασική ρεαλιστική σχολή των διεθνών σχέσεων είτε την κλασική γεωπολιτική θεώρηση. Ο κόσμος παραμένει κρατοκεντρικός. Όσοι απορρίπτουν συλλήβδην την αλήθεια των κλασικών θεωριών είτε είναι αιθεροβάμμονες είτε ιδεοληπτικοί.
Η θεώρηση των πραγμάτων όμως δεν είναι μονοδιάστατη. Οι κλασικές θεωρήσεις υπάρχουν, ισχύουν σε πολλές περιπτώσεις, αλλά δεν είναι one size fits all. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις και μείξη προτύπων.
Λ.χ η κλασική ρεαλιστική σχολή έχει εμπλουτιστεί ήδη απ’ το 90, σταθερές σαφώς υπάρχουν, όπως όμως και ασυνέχειες.
Με λύπη μου διαπιστώνω αφενός ότι η λογική άσπρο-μαύρο κυριαρχεί και σε νέους επιστήμονες, αφετέρου επικρατεί η μονοδιάστατη αντίληψη των πραγμάτων.
Υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία, αυτοί που δεν έχουν υπόβαθρο και αναφέρονται ελαφρά τη καρδία σε θέματα πολύπλοκα. Έχει γεμίσει το διαδίκτυο με αυτόκλητους “αναλυτές”.
Αυτό το χάσμα αντίληψης της πραγματικότητας που υφίσταται στη χώρα είναι το κυριότερο μειονέκτημα που έχουμε.
Παράγουμε άθελά μας πολύ μεγαλύτερη γεωπολιτική δυναμική απ’ αυτή που καταναλώνουμε ή μπορούμε να καταναλώσουμε εξαιτίας αυτής της δυσλειτουργίας και αυτό ενέχει κινδύνους.
Ενθυμούμενος την ρήση του Μπίσμαρκ “Drei professoren Vaterland verloren” (“Τρεις καθηγητές έχασαν την πατρίδα τους”), για να αποφύγουμε τις θεωρίες επί χάρτου χωρίς αντίκρυσμα και να “ανέβουμε πίστα” ως κράτος, χρειαζόμαστε και τη νέα γενιά επιστημόνων να ξεφύγει από τη γάγγραινα του διαστρεβλωμένου προτύπου του πανεπιστημίου της Μεταπολίτευσης και να αποκτήσει τη δική της αντίληψη των πραγμάτων βασισμένη σε επιστημονικά τεκμηριωμένα παραδείγματα.
Είναι ό,τι πιο αποκρουστικό να βλέπεις νέους ανθρώπους ευνουχισμένους στη σκέψη. (ορισμένοι αναλαμβάνουν και εργολαβίες).
Η κριτική στην αυθεντία με επιστημονικά κριτήρια και τεκμηρίωση είναι ότι πιο υγιές.
(Θυμάμαι χαρακτηριστικά το πρώτο task που είχα μετεκπαιδευόμενος, να κρίνω αυστηρά επιστημονικά μία εκ των μεγαλυτέρων ακαδημαϊκών φυσιογνωμιών του Ηνωμένου Βασιλείου τον Sir Michael Howard).
ΥΓ1. Υπάρχουν πολλοί εξαίρετοι ακαδημαϊκοί δάσκαλοι που υπολήπτομαι, οι οποίοι προσπαθούν να φτιάξουν το πανεπιστήμιο και αποτελούν φωτεινές εξαιρέσεις. Υπάρχουν επίσης εξαίρετοι διπλωμάτες και εξαίρετοι στρατιωτικοί που διαρκώς εξελίσσονται. Ορισμένοι πραγματικά είναι ευτυχία για την χώρα που υπάρχουν.
ΥΓ2: Η ορθή ερώτηση-the right question ως προϋπόθεση γνώσης είναι περίπλοκη υπόθεση… η απάντηση δεν είναι πάντα προφανής και πρέπει να δράσεις για να την λάβεις..
Μια που σε πολλούς αρέσουν οι κλασικοί τάδε έφη ένας απ τους πρωτεργάτες της θεωρίας παιγνίων στα 60ς, ο Ανατόλ Ράποπορτ.
Περισσότερα άρθρα από τον Κωνσταντίνο Λαμπρόπουλο:
ΑΠΟΨΕΙΣ – ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
*Ανάρτηση στο facebook
